Na początku roku rozgorzał spór o kolejny obowiązek związany z działalnością gabinetów medycznych. Chodzi o wyznaczenie doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Zatem problem dotyczy praktycznie każdego gabinetu, bo w nich powstają niebezpieczne odpady. Czy rzeczywiście wyznaczenie takiego doradcy jest konieczne? Kiedy i kto musi go powołać?
Część firm, które zajmują się odbiorem odpadów medycznych zaczęły, powołując się na obecnie obowiązujące przepisy, pobierać dodatkowe opłaty w związku z obowiązkiem wyznaczenia doradcy ds. bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Jak się okazuje nie zawsze słusznie.
Doradca do spraw bezpieczeństwa
Niniejsza kwestia dotyczy doradcy, o którym wspomina umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), czyli doradcy do spraw bezpieczeństwa. Według ustawy o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2022 poz. 2147), która w Polsce obowiązuje od 20 października 2022 r., każde przedsiębiorstwo, którego działalność obejmuje nadawanie lub przewóz drogowy towarów niebezpiecznych, lub związane z nimi pakowanie, załadunek, napełnianie lub rozładunek, powinno wyznaczyć jednego lub więcej doradców do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, odpowiedzialnego za wspieranie działań zapobiegających zagrożeniom dla osób, mienia i środowiska, związanych z taką działalnością.
Głównym zadaniem doradcy, przy zachowaniu odpowiedzialności kierującego przedsiębiorstwem, powinno być dążenie, poprzez zastosowanie wszystkich niezbędnych środków i działań oraz w granicach określonych zakresem działalności przedsiębiorstwa, do ułatwienia prowadzenia tej działalności zgodnie z odpowiednimi wymaganiami i w możliwie najbezpieczniejszy sposób.
OBOWIĄZKI DORADCY
Doradca ma w szczególności następujące obowiązki:
1. śledzenie zgodności z wymaganiami dotyczącymi przewozu towarów niebezpiecznych;
2. doradzanie przedsiębiorstwu w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych;
3. przygotowywanie rocznego sprawozdania z działalności przedsiębiorstwa w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych dla kierownictwa tego przedsiębiorstwa lub odpowiednio dla władz lokalnych. Sprawozdanie powinno być przechowywane przez 5 lat i udostępniane na żądanie odpowiednich władz.
Zgodnie z zapisami umowy dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzonej w Genewie 30 września 1957 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 874, z późn. zm.), w przepisie 1.8.3: „Każde przedsiębiorstwo, którego działalność obejmuje przewóz drogowy towarów niebezpiecznych albo związane z nimi pakowanie, załadunek, napełnianie lub rozładunek, powinno wyznaczyć jednego lub więcej doradców do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, odpowiedzialnego za wspieranie działań zapobiegających zagrożeniom dla osób, mienia i środowiska, związanych z taką działalnością...”
Wyjątki w prawie
Umowa ADR przewiduje wiele odstępstw od ogólnych zasad i dotyczy to również gabinetów medycznych, które zlecają przewóz towarów niebezpiecznych, chodzi w tym przypadku o odpady o kodzie 18.01.03. Należy również pamiętać, że nie wszystkie odpady medyczne są towarami niebezpiecznymi, tak jest w przypadku odpadów medycznych o kodzie 18.01.04.
Poza tym istnieje wiele innych wyłączeń.
Przepisom ADR nie podlegają:
wysuszone krople krwi, zebrane przez nanoszenie kropli krwi na materiał absorpcyjny;
krew lub jej składniki pozyskane w celu transfuzji lub przygotowania produktów dla celów:
– transfuzji lub transplantacji;
– a także próbki pobrane w związku z tymi celami;
unieszkodliwione odpady medyczne lub kliniczne, które uprzednio zawierały materiały zakaźne, jeżeli nie spełniają kryteriów innych klas.
Kiedy doradca jest zbędny?
Zgodnie z przepisami, jeżeli przewóz odpadu o kodzie 18.01.03 nie przekroczy wartości określonych w przepisach ADR to nie ma obowiązku wyznaczenia doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych (ustawa o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2147).
W związku z tym z obowiązku zatrudnienia doradcy ADR zwolnione są gabinety, gdy masa wywożonych odpadów medycznych, określonych kodem 18.01.03, nie przekracza 333 kg. Należy pamiętać, iż limit wagowy ma zastosowanie do jednorazowego transportu, a nie liczonego za jakikolwiek okres wywożenia odpadów medycznych. W związku z tym, jeżeli gabinet oddaje jednorazowo do transportu odpady medyczne o wadze poniżej 333 kg, to nie ma podstaw do wyznaczania doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych.
Wyznaczenie doradcy ADR jest więc dla gabinetu zbędne.
ODPADY MEDYCZNE, TO TOWARY NIEBEZPIECZNE
Odpady medyczne to odpady, które zawierają biologiczny czynnik chorobotwórczy, drobnoustroje komórkowe lub wytwarzane przez nie produkty (zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).
Rodzaje niebezpiecznych odpadów medycznych klasyfikuje się następująco:
- 18 01 02 * (gwiazdka – * zawsze oznacza w nomenklaturze odpadowej odpady niebezpieczne) – części ciała i organy oraz pojemniki na krew i konserwanty służące do ich przechowywania;
- 18 01 03 * – inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, u których wiadomo lub co do których istnieją uzasadnione przypuszczenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt;
- 18 01 06 * – chemikalia w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne;
- 18 01 08 * – leki cytotoksyczne i cytostatyczne;
- 18 01 10 * – odpady amalgamatu dentystycznego;
- 18 01 80 * – zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie o właściwościach zakaźnych;
- 18 01 82 * – pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych.
- W gabinetach stomatologicznych mamy najczęściej do czynienia z niebezpiecznymi odpadami medycznymi, klasyfikującymi się do grupy 18.01.03.
Autorka: Ewa Mazur-Pawłowska
Adwokat, specjalizuje się w prawie medycznym. Prowadzi autorskie szkolenia z zakresu prawa medycznego. Reprezentuje lekarzy w postępowaniach sądowych i dyscyplinarnych. Prowadzi audyty, tj. opracowuje pełną dokumentację dla działalności medycznej oraz dokumentację RODO. e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.