Czy możemy uniknąć zmarszczek, skoro proces starzenia się skóry jest nieunikniony? Faktem jest, że wraz z wiekiem zachodzi w organizmie szereg procesów, które powodują, że skóra stopniowo traci jędrność i elastyczność, wykazuje też coraz większą tendencję do przesuszenia. Nie oznacza to jednak, że nie możemy niczego z tym zrobić. Od nas samych zależy całkiem sporo. Odpowiednią dietą, prawidłową pielęgnacją skóry i wdrożeniem kilku dobrych nawyków z życiu możemy spowolnić procesy starzenia. Jak się okazuje witamina F ma duży wpływ na redukcję zmarszczek skóry dojrzałej. Czym jest witamina F i gdzie możemy ją znaleźć? O tym opowiada eksperta, magister farmacji, Marta Koziarska.

Czym jest witamina F?

Witamina F to potoczna nazwa, która odnosi się do grupy tłuszczów z rodziny nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zwykle witaminę F określa się jako mieszankę kwasów tłuszczowych omega-3 (np. kwas alfa-linolenowy, eikozapentaenowy, dokozaheksaenowy) i omega-6 (np. kwas linolowy, gamma-linolenowy), które są niezbędne dla zdrowia organizmu.

Należy jednak pamiętać, że termin „witamina F” jest rzadko używany w środowisku naukowym, a bardziej precyzyjnym terminem jest określenie „niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe” lub skrótowo „NNKT”. Witaminy to bowiem związki, które muszą być dostarczane wraz z pożywieniem, bo ciało ich nie syntetyzuje. A np. kwasy dokozaheksaenowy i eikozapentaenowy powstają w niewielkiej ilości w naszym organizmie.
Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 pełnią wiele kluczowych funkcji w organizmie, m.in. takich jak budowa błon komórkowych, syntezowanie hormonów, regulacja procesów zapalnych, utrzymanie zdrowej skóry i włosów, a także wsparcie dla zdrowia serca i mózgu.

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe – źródła w diecie

Witamina F, czyli NNKT są zwykle dostępne w naturalnych źródłach żywności, takich jak:
- oleje roślinne – m.in. olej lniany, rzepakowy, słonecznikowy, z pestek winogron;
- orzechy – włoskie, nerkowca, laskowe, ziemne, migdały;
- nasiona – chia, nasiona konopi nasiona słonecznika;
- awokado;
- tłuste ryby – łosoś, makrela, śledź, sardynki i tuńczyk.

Regularne spożywanie ww. produktów może przynieść wiele korzyści, ponieważ poza NNKT zawierają także inne składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały, białko i błonnik,które są niezbędne dla ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia.

Dlaczego skóra się starzeje?

Proces starzenia się ciała jest nieunikniony i związany ze zmianami w naszych komórkach. Im dłużej komórki pracują, tym bardziej zmniejsza się ich aktywność metaboliczna, a procesy regeneracji ulegają zahamowaniu. Skutkiem tego jest coraz słabsza obrona przed tymi czynnikami obecnymi w środowisku zewnętrznym, które mogą mieć na nas negatywny wpływ.

To właśnie skóra jest naszą barierą odgradzającą wnętrze ciała od czynników zewnętrznych, przez co jest najbardziej narażona na ich oddziaływanie. Na proces jej starzenia mają wpływ czynniki:
- pochodzące z zewnątrz organizmu, takie jak nadmiar promieniowania UV oraz obecne w środowisku drobnoustroje, alergeny i toksyny.
- pochodzące z wewnątrz organizmu, czyli naturalne procesy starzenia się komórek wzmocnione także zmianami hormonalnymi związanymi z wiekiem;

Oczywiście każdy z nas ma swoją indywidualną pulę genów, która również może mieć wpływ na szybkość procesu starzenia.

Jakie czynniki mają wpływ na proces starzenia się skóry?

Na proces starzenia się skóry ma wpływ wiele czynników. Oto niektóre z najważniejszych:
- Nadmierne narażenie na promieniowanie UV
- Narażenie na toksyny takie jak tytoń czy alkohol
- Narażenie na obecne w środowisku zanieczyszczenia
- Uboga w składniki odżywcze, witaminowe i mineralne, a bogata w produkty wysoko
przetworzone dieta
- Przewlekły stres i słaby, zbyt krótki sen
- Nieunikniony wpływ pracy mimicznej mięśni twarzy
- Predyspozycje genetyczne
- Błędy i nieregularność w pielęgnacji skóry

Każdy z powyższych czynników lub ich łączne działanie może przyspieszyć proces starzenia się skóry, co będzie skutkować przedwczesnym pojawieniem się zmarszczek oraz utratą gęstości i elastyczności skóry.

Jakie zmiany zachodzącą w skórze w wieku dojrzałym?

To, że proces starzenia się skóry postępuje, zauważamy już zwykle po 40. Roku życia. Nasza skóra staje się bardziej wiotka, szczególnie w delikatniejszych okolicach, takich jak oczy i usta. Nie dość, że skóra jest tam cieńsza, to jeszcze bardziej narażona na naturalne odruchy mimiczne. Ponadto obserwujemy powolny spadek produkcji estrogenów, a co za tym idzie osłabienie produkcji kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego w skórze. Jest to „ostatni dzwonek” na reakcję, która mogłaby powstrzymać zmniejszanie się gęstości skóry i zwiększoną utratę wody przez naskórek. Do obowiązkowego zastanowienia się nad zdrowszym stylem życia, prawidłową dietą i dostatecznym nawodnieniem możemy dołączyć pielęgnację zewnętrzną wzmacniającą barierę hydrolipidową, a co za tym idzie opóźniającą efekty starzenia.

Zmiany hormonalne związane z menopauzą, a pojawiające się w okolicach 50. Roku życia coraz bardziej odbijają się na wyglądzie skóry. Do osłabionego zatrzymywania wody w naskórku i postępującego ścienienia skóry dołącza się także osłabienie podskórnej tkanki tłuszczowej. W efekcie tego zmieniają się kontury twarzy, spada jędrność i elastyczność skóry. Mogą również pojawić się zmiany pigmentacyjne. Są na szczęście takie składniki w diecie i kosmetykach, które przyjdą nam z pomocą i pomogą zahamować te zmiany. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe stanowiące bazę kosmetyków wspierających odbudowę i odżywienie skóry można łączyć z innymi substancjami regenerującymi i nawilżającymi skórę, takimi jak d-pantenol czy alantoina. Takie połączenie będzie wzajemnie wzmacniać działanie przeciwzmarszczkowe i ujędrniające skórę.

Z czego wynika przeciwzmarszczkowe działanie witaminy F?

Witamina F, poza dietą, może wspierać pielęgnację skóry dojrzałej w postaci kosmetyku. Przezskórna droga podania witaminy F jest efektywna dla włączania jej w struktury warstwy rogowej. Wzmacniając barierę hydro-lipidową zapobiega wysuszeniu skóry , dzięki czemu spłyceniu ulegają też zmarszczki i poprawia się elastyczność skóry. Przykładem produktu, który zdecydowanie służy dojrzałej skórze, jest maść z witaminą F. Można ją dostać w aptece za niewielkie pieniądze. W jej składzie poza witaminą F znajdują się wspomniane wcześniej d-pantenol i alantoina, które dodatkowo działają na skórę łagodząco, nawilżająco i regenerująco. Maść warto stosować 2–3 razy w tygodniu, nakładając ją na oczyszczoną uprzednio skórę. Z racji tego, że maść jest dość tłusta, warto nakładać ją około 30 minut przed położeniem się do łóżka – aby preparat dobrze się wchłonął i nie zabrudził pościeli. Można go delikatnie wmasować lub wklepać w skórę, a po 15–20 minutach usunąć nadmiar maści z twarzy.

Jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja skóry dojrzałej?

Prawidłowa pielęgnacja dojrzałej skóry powinna być ukierunkowana na zapewnienie odpowiedniego nawilżenia, odżywienia, ochrony przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi oraz wspieranie regeneracji komórkowej.

Poniżej kilka kluczowych kroków, które powinny być uwzględnione w pielęgnacji skóry
dojrzałej:

1. Oczyszczanie – jest kluczowym krokiem w pielęgnacji. Zalecane jest systematyczne stosowanie delikatnych produktów do mycia, które nie wysuszają skóry i nie naruszają jej naturalnej bariery ochronnej. Warto unikać produktów zawierających drażniące substancje, takie jak alkohol.
2. Systematyczne nawilżanie – skóra dojrzała potrzebuje intensywnego nawilżenia, dlatego zaleca się stosowanie bogatych kremów lub balsamów nawilżających, które pomagają utrzymać odpowiedni poziom wilgoci w skórze. Produkty zawierające kwas hialuronowy, ceramidy, glicerynę, witaminę A i E, a także witaminę F, są szczególnie korzystne dla skóry dojrzałej.
3. Stosowanie produktów przeciwstarzeniowych – mogą one pomóc w redukcji zmarszczek, poprawie elastyczności skóry oraz spowolnieniu procesów starzenia się skóry.
4. Odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna – regularne stosowanie kremów z filtrem SPF jest kluczowe dla ochrony skóry przed szkodliwym promieniowaniem UV, które jest jednym z głównych czynników przyspieszających proces starzenia się skóry. Zaleca się stosowanie kremów z filtrem o szerokim spektrum SPF 30 lub wyższym, nawet w dni pochmurne czy zimowe.
5. Regularne złuszczanie i odżywienie – stosowanie delikatnych peelingów lub kwasów owocowych może pomóc w usuwaniu martwego naskórka, poprawie tekstury skóry oraz stymulacji procesów regeneracyjnych. Ponadto regularne stosowanie odżywczych maści, kremów i maseczek może dostarczyć skórze dodatkowych składników odżywczych i nawilżających. Pamiętajmy, że każda skóra jest inna, dlatego warto dostosować pielęgnację do indywidualnych potrzeb i reakcji skóry. W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z dermatologiem lub kosmetologiem.