Od 1 maja 2024 roku w polskich aptekach farmaceuci wystawili 18 736 recept na antykoncepcję awaryjną, co oznacza, że przez pierwszy rok obowiązywania nowego rozwiązania pacjentki zakupiły blisko 19 tysięcy tabletek „dzień po”. Zmiana ta była konsekwencją decyzji minister zdrowia Izabeli Leszczyny, która – po prezydenckim wecie wobec ustawy liberalizującej dostęp do antykoncepcji awaryjnej – wprowadziła możliwość wystawiania recept farmaceutycznych na ten środek.

Farmaceuci zamiast lekarzy – „plan B” ministerstwa zdrowia

W lipcu 2017 roku w Polsce wprowadzono obowiązek posiadania recepty na antykoncepcję awaryjną. W 2024 roku rząd podjął próbę zmiany przepisów, jednak prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę umożliwiającą zakup pigułki „dzień po” bez recepty. Kancelaria Prezydenta uzasadniła decyzję sprzeciwem wobec dostępu do antykoncepcji awaryjnej dla osób poniżej 18. roku życia bez nadzoru lekarza i rodziców.
W odpowiedzi minister zdrowia wprowadziła tzw. plan B – pilotażowy program, który umożliwił farmaceutom wydawanie recepty farmaceutycznej na pigułkę „dzień po” bez konieczności wizyty u lekarza. W praktyce oznacza to, że pacjentki mogą otrzymać lek bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej, ale nadal nie jest on dostępny bez recepty.

Jak działa recepta farmaceutyczna na antykoncepcję awaryjną?

Receptę farmaceutyczną może wystawić tylko farmaceuta pracujący w aptece, który przeprowadza wywiad medyczny w celu oceny zasadności podania leku. Farmaceuta ma również prawo odmówić wystawienia recepty, jeśli uzna, że nie ma wskazań medycznych lub występują przeciwwskazania zdrowotne.
Z informacji dostępnych na pacjent.gov.pl wynika, że do programu przystąpiło 1346 aptek spośród około 12 000 funkcjonujących w Polsce. To oznacza, że dostępność antykoncepcji awaryjnej nadal jest ograniczona, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.

Kontrowersje wokół antykoncepcji awaryjnej

Dyskusja na temat dostępności pigułki „dzień po” w Polsce budzi wiele kontrowersji. Środowiska lekarskie i organizacje prokobiece wskazują, że wprowadzenie recept farmaceutycznych poprawiło dostęp do antykoncepcji awaryjnej, skracając czas oczekiwania na lek. Z kolei przeciwnicy tego rozwiązania argumentują, że pominięcie lekarza w procesie wypisywania recepty może prowadzić do nadużyć i niewłaściwego stosowania środka.

Dowiedz się więcej – Nowy Gabinet Ginekologiczny: Antykoncepcja awaryjna w Polsce

Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Ginekologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym