Współczesna medycyna rozwija się w zawrotnym tempie. Nowoczesne rozwiązania towarzyszą nam już od pierwszych dni życia tak jak możliwość zachowania i wykorzystania – w przypadku leczenia m.in. chorób onkologicznych, hematologicznych i autoimmunologicznych – krwi pępowinowej. Żeby jednak świadomie wykorzystać dobrodziejstwa współczesnej medycyny musimy wiedzieć o istnieniu możliwości i wiążącym się z nimi potencjałem. Tu kluczowa jest rola profesjonalnego personelu medycznego, który jest najbliżej pacjenta.
Położne pracują z rodzinami jeszcze przed narodzeniem dziecka i towarzyszą im w pierwszych tygodniach po porodzie. To osoby zaufane i mające największe możliwości do edukowania w zakresie wykorzystania krwi i sznura pępowinowego. Jednym z głównych zadań Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych jest wyznaczanie standardów i umożliwianie edukacji pielęgniarek i położnych. Dlatego właśnie objęliśmy patronatem Kampanię Edukacyjną „Prawo do pępowiny” prowadzoną przez Stowarzyszenie na Rzecz Bankowania i Wykorzystania Krwi Pępowinowej EuroCord, która ma na celu edukowanie położnych w temacie bankowania komórek macierzystych, żeby stanowiły wsparcie i źródło wiedzy dla polskich rodzin.
Kampania „Prawo do Pępowiny” powstała z zamiarem wsparcia merytorycznego położnych, które pełnią szczególną rolę w życiu przyszłych rodziców. Prawo do pępowiny oznacza prawo do wiedzy i możliwości wyboru. Aktualna wiedza medyczna wskazuje na ważność roli komórek macierzystych zawartych w krwi pępowinowej. Zwrócił na to uwagę Parlament Europejski, wzywając państwa członkowskie Unii Europejskiej do ochrony praw rodziców do wolności wyboru i podejmowania świadomych decyzji. Dlatego tak istotna jest edukacja rodziców, a przede wszystkim położnych, które sprawują opiekę nad ciężarną i doradzają w sprawach zdrowia kobiety i dziecka
W rezolucji Parlamentu Europejskiego możemy przeczytać, jak wielki dokonał się postęp w wykorzystaniu komórek macierzystych krwi pępowinowej. Z tego względu należy informować rodziców o możliwości pozyskania komórek macierzystych podczas porodu. Kampania ma zamiar wesprzeć położne, które edukując przyszłe mamy mogły z pewnością przekazać wszystkie informacje na temat bankowania krwi pępowinowej, w tym o możliwości skorzystania z bankowania rodzinnego, publicznego oraz pobrań na ratunek. Zabieg pobrania jest prosty i nieszkodliwy ani dla matki ani dla dziecka. Krew może być pobrana bezpłatnie w przypadku oddania jej do banku publicznego, do którego mają dostęp chorzy z całego świata. Gwarancją zabezpieczenia materiału dla własnego dziecka jest natomiast bankowanie rodzinne. Krew pępowinowa pobrana przy narodzinach dziecka i odpowiednio przechowywana może być zastosowana na wypadek choroby, ratując życie dziecku lub innemu członkowi rodziny.
Komórki macierzyste nie są nowością w medycynie. Jednak w porównaniu z przeszczepami szpiku kostnego, który również zawiera komórki macierzyste, krew pępowinowa jako ich źródło jest korzystniejszym rozwiązaniem m.in. ze względu na krótszy czas i łatwość pobrania, dużą zdolność regeneracyjną, a także mniejsze ryzyko wywołania niebezpiecznych reakcji po przeszczepieniu. Ponadto w ostatnich latach medycyna poczyniła znaczne postępy w zakresie badań nad zastosowaniem komórek macierzystych. Obecnie są one wykorzystywane w leczeniu ok. 80 poważnych chorób, m.in. chorób onkologicznych, hematologicznych i autoimmunologicznych. Dodatkowo prowadzone są badania nad wykorzystaniem komórek macierzystych pobranych ze sznura pępowiny.
W krajach z wysoko rozwiniętą medycyną krew pępowinowa obecnie już jest głównym źródłem komórek macierzystych przeznaczonych do transplantacji. Kampania „Prawo do pępowiny” może sprawić, że rodzice częściej będą decydować się na zdeponowanie komórek w specjalnych bankach, co spowoduje zwiększenie wykorzystania krwi w Polsce. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych ma nadzieję, że przekazanie rzetelnych informacji podniesie świadomość rodziców spodziewających się dziecka, co będzie jednym z elementów przyczyniających się do poprawy jakości świadczeń zdrowotnych w Polsce.
Zofia Małas
Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych
