Coraz więcej kobiet decyduje się na pierwsze dziecko po 30. roku życia. Tymczasem nowe badania opublikowane w American Journal of Obstetrics and Gynecology pokazują, że starszy wiek pierworódek istotnie zwiększa ryzyko zaburzeń dna miednicy, w tym operacyjnego leczenia wypadania narządów miednicy (POP). Wnioski te mają istotne znaczenie kliniczne i profilaktyczne dla lekarzy ginekologów i położników.
• Starszy wiek przy pierwszym porodzie drogami natury znacząco zwiększa ryzyko operacyjnego leczenia wypadania narządów miednicy (POP).
• Porody siłami natury po 30. roku życia wiążą się z 11-krotnie wyższym ryzykiem operacji POP niż porody przez cesarskie cięcie.
• Dysfunkcja mięśni dna miednicy, uszkodzenia mięśnia dźwigacza odbytu (LAM) i poszerzenie rozworu narządów płciowych to kluczowe czynniki ryzyka.
• Średni wiek pierworódek w krajach rozwiniętych stale rośnie, co może wpłynąć na wzrost przypadków POP w przyszłości i wymaga wdrożenia działań profilaktycznych.
Starszy wiek pierworódki a ryzyko wypadania narządów miednicy (POP)
Wyniki przeglądu opublikowanego na łamach American Journal of Obstetrics and Gynecology, prowadzonego przez Hannah A. Zabriskie, MS z Uniwersytetu Utah, wskazują jednoznacznie: pierwszy poród po 30. roku życia wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju i konieczności leczenia operacyjnego wypadania narządów miednicy mniejszej (POP – pelvic organ prolapse).
W analizowanych danych częstość operacji POP u kobiet rodzących po 30. roku życia drogami natury wynosiła 13,9 proc., w porównaniu do 6,4 proc. u kobiet, które rodziły przed 30. rokiem życia.
Fizjopatologia: jakie mechanizmy zwiększają ryzyko POP?
Wyniki badań potwierdzają, że starszy wiek pierworódki wpływa niekorzystnie na struktury anatomiczne i funkcjonalne dna miednicy. Do kluczowych mechanizmów należą:
• Dysfunkcja mięśni miednicy – zmniejszenie siły i koordynacji mięśni podtrzymujących narządy,
• Uszkodzenie mięśnia dźwigacza odbytu (LAM) – jeden z głównych czynników etiologicznych POP,
• Poszerzenie rozworu narządów płciowych, które prowadzi do obniżenia i przemieszczenia pęcherza, macicy i odbytnicy przez pochwę.
Poród siłami natury a cesarskie cięcie – różnica w ryzyku
Analiza porównawcza wykazała, że u kobiet powyżej 30. roku życia:
• Ryzyko operacyjnego leczenia POP było 11-krotnie wyższe u kobiet rodzących drogami natury niż u tych, które urodziły przez cesarskie cięcie.
To istotne odkrycie z punktu widzenia planowania porodów oraz edukacji pacjentek i lekarzy dotyczącej długofalowych skutków decyzji okołoporodowych.
Trend demograficzny: późne macierzyństwo coraz częstsze
Wzrost średniego wieku pierworódek obserwowany jest zarówno w USA, jak i w Europie. Według danych:
• W USA (CDC, 2023) średni wiek matek przy pierwszym porodzie wynosi 27,5 roku,
• W UE (Eurostat, 2022) – 29 lat,
• W Polsce – około 27 lat, z rosnącym trendem ciąż po 30. roku życia.
Ten trend wskazuje na potrzebę wdrażania strategii prewencji POP i edukacji pacjentek oraz kadry medycznej, szczególnie w zakresie profilaktyki uroginekologicznej i fizjoterapii poporodowej.
Wnioski dla praktyki klinicznej
• Ryzyko POP należy uwzględniać w planowaniu porodów u kobiet >30 r.ż.
• Edukacja pacjentek w zakresie profilaktyki mięśni dna miednicy (np. ćwiczenia Kegla) powinna być standardem opieki przed i poporodowej.
• Rozważenie indywidualnego ryzyka przy decyzji o drogach porodu może zmniejszyć liczbę przypadków wymagających późniejszych interwencji chirurgicznych.
• Wzrost liczby starszych pierworódek może prowadzić do zwiększonego obciążenia systemu ochrony zdrowia w związku z leczeniem POP – konieczne jest opracowanie wytycznych i ścieżek profilaktyki.
Dowiedz się więcej – Nowy Gabinet Ginekologiczny: Pierwszy poród po trzydziestce a ryzyko wypadania narządów miednicy
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Ginekologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym
