Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało istotne zmiany w programie profilaktyki raka szyjki macicy – od 1 czerwca 2026 roku klasyczna cytologia nie będzie już dostępna w ramach świadczeń gwarantowanych. Zastąpią ją bardziej nowoczesne i skuteczniejsze metody: test HPV HR oraz cytologia na podłożu płynnym (LBC). Sprawdź, co oznacza to dla pacjentek i jak zmienia się ścieżka diagnostyczna?
• Od 1 czerwca 2026 r. klasyczna cytologia zostanie usunięta z programu profilaktyki raka szyjki macicy.
• W jej miejsce wprowadza się test HPV HR oraz cytologię na podłożu płynnym (LBC).
• Nowe podejście ma zwiększyć skuteczność wykrywania zmian przednowotworowych i uporządkować ścieżkę diagnostyczną.
• W planach jest także wdrożenie samodzielnego pobierania materiału (self-sampling) jako dodatkowej formy profilaktyki.
Nowe zasady profilaktyki raka szyjki macicy – co się zmienia?
Ministerstwo Zdrowia ogłosiło projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych. Zgodnie z nim klasyczna cytologia zostanie całkowicie wycofana z programu profilaktyki raka szyjki macicy z dniem 1 czerwca 2026 r.
Zmiana ta jest konsekwencją wprowadzenia dwóch nowoczesnych badań: testu HPV HR (wysokoonkogenne typy wirusa brodawczaka ludzkiego) oraz cytologii na podłożu płynnym (LBC). Obie metody są uważane za bardziej czułe i skuteczne niż klasyczna cytologia, co ma istotne znaczenie w kontekście wczesnego wykrywania zmian przednowotworowych.
Dlaczego test HPV HR i cytologia LBC?
Nowy program profilaktyczny koncentruje się na teście HPV HR u kobiet w wieku 25–64 lat. Jak tłumaczy Dominika Janiszewska-Kajka, wicedyrektorka Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia, negatywny wynik testu HPV oznacza, że kolejne badanie profilaktyczne może zostać przeprowadzone dopiero po pięciu latach.
Jeśli jednak wynik testu wskaże obecność wirusa lub inne nieprawidłowości, pacjentka zostanie objęta pogłębioną diagnostyką. Dodatkowym elementem programu ma być możliwość zaszczepienia się przeciw HPV pomiędzy badaniami.
Okres przejściowy – czas na dostosowanie placówek
Resort zdrowia przewidział okres przejściowy, w trakcie którego klasyczna cytologia pozostanie jeszcze dostępna. To odpowiedź na postulaty organizacji pacjenckich oraz środowisk eksperckich, które zwracały uwagę na różnice w dostępności nowoczesnych badań w różnych częściach kraju.
– Może się zdarzyć, że w dużych miastach, jak Warszawa, testy HPV HR i LBC są dostępne bez problemu, ale w mniejszych ośrodkach może być z tym trudność – tłumaczy Janiszewska-Kajka.
Self-sampling – przyszłość badań przesiewowych?
Ministerstwo Zdrowia zapowiada, że w przyszłości planuje wdrożyć również tzw. self-sampling, czyli samodzielne pobieranie materiału do badania przez pacjentkę. Ma to zwiększyć dostępność badań, zaangażowanie kobiet w dbanie o własne zdrowie oraz poprawić wskaźniki zgłaszalności do programów profilaktycznych.
– Chcemy nauczyć pacjentki, że takie badanie można zrobić także samodzielnie – podkreśla przedstawicielka MZ.
Podsumowanie:
• Od czerwca 2026 r. test HPV HR i cytologia LBC zastąpią klasyczną cytologię w programie profilaktycznym.
• Ścieżka diagnostyczna zostanie uproszczona – badania przesiewowe co 5 lat przy ujemnym wyniku HPV.
• W okresie przejściowym klasyczna cytologia pozostanie dostępna tam, gdzie nowoczesne metody są jeszcze trudno osiągalne.
• Planowane jest wprowadzenie samopobierania próbek (self-sampling) jako dodatkowego narzędzia diagnostycznego.
Dowiedz się więcej – Nowy Gabinet Ginekologiczny: Klasyczna cytologia zniknie
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Ginekologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszym
