Nowa analiza obejmująca ponad 43 tysiące pacjentek potwierdza, że endometrioza to nie tylko problem układu rozrodczego. Choroba często współistnieje z migrenami, astmą, refluksem, niedoborem witaminy D, a nawet nowotworami. Od lipca 2025 roku w Polsce działa kompleksowy program leczenia endometriozy finansowany przez NFZ, który ma poprawić diagnostykę i terapię tej choroby.
• Współchorobowości: Endometrioza wiąże się z szerokim spektrum schorzeń – od migren i astmy po choroby autoimmunologiczne i nowotwory.
• Nowe dane: Analiza elektronicznej dokumentacji medycznej 43 tys. pacjentek ujawniła setki korelacji, także mniej oczywistych, jak choroby oczu czy niedobór witaminy D.
• Znaczenie kliniczne: Odkrycia wspierają tezę, że endometrioza jest chorobą wieloukładową, co ma kluczowe znaczenie dla diagnostyki i leczenia.
• Program NFZ: Od 1 lipca 2025 r. w Polsce działa kompleksowy program leczenia endometriozy w 8 wyspecjalizowanych ośrodkach, dostępny dla pacjentek z najcięższymi postaciami choroby.
Endometrioza to więcej niż choroba układu rozrodczego
Dotychczas endometrioza była kojarzona głównie z niepłodnością, bólem miednicy i torbielami jajników. Najnowsze badania potwierdzają jednak, że to choroba wieloukładowa. Analiza danych 43 tys. pacjentek wykazała setki współchorobowości, obejmujących m.in.:
• choroby autoimmunologiczne,
• nowotwory,
• astmę,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• migreny,
• niedobór witaminy D,
• choroby oczu.
– Znaleźliśmy zależności zarówno oczywiste, jak i zaskakujące. To dowód, że endometrioza oddziałuje na cały organizm” – podkreśla główny autor badania, bioinformatyk Umair Khan.
Wspólne mechanizmy patofizjologiczne
Odkrycie silnego związku między endometriozą a migrenami potwierdza wcześniejsze obserwacje kliniczne. Obie jednostki chorobowe łączy:
• nadwrażliwość układu nerwowego,
• przewlekły stan zapalny.
Co więcej, niektóre leki przeciwmigrenowe mogą łagodzić objawy bólowe u pacjentek z endometriozą, co otwiera drogę do nowych strategii terapeutycznych.
Znaczenie analizy dużych zbiorów danych
Badanie było możliwe dzięki rozwojowi elektronicznej dokumentacji medycznej, dostępnej w dużej skali dopiero od około dekady. „Tak szerokie analizy wcześniej były praktycznie niewykonalne. Teraz możemy dostrzegać wzorce, które pozostawały niewidoczne” – podkreślają autorzy pracy.
Skala problemu i działania w Polsce
Szacuje się, że endometrioza dotyczy 200 mln kobiet na świecie, w tym ok. 3 mln w Polsce. W odpowiedzi na wyzwania związane z diagnostyką i leczeniem:
• od 1 lipca 2025 r. wprowadzono kompleksowy program leczenia endometriozy finansowany przez NFZ,
• program realizowany jest w 8 wyspecjalizowanych ośrodkach,
• obejmuje diagnostykę, leczenie farmakologiczne i chirurgiczne,
• skierowany jest do pacjentek z najcięższymi postaciami choroby, niezależnie od miejsca zamieszkania.
Podsumowanie
• Endometrioza jest chorobą wieloukładową, wymagającą interdyscyplinarnego podejścia.
• Analiza danych 43 tys. pacjentek ujawniła setki współchorobowości, co może zmienić podejście do diagnostyki.
• Nowe terapie, w tym leki stosowane w migrenach, mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu endometriozy.
• Polska uruchomiła kompleksowy program NFZ, który ma poprawić opiekę nad pacjentkami z ciężkimi postaciami choroby.
Dowiedz się więcej – Nowy Gabinet Ginekologiczny: Endometrioza jako choroba wieloukładowa
Więcej ciekawych artykułów w "Nowy Gabinet Ginekologiczny" - zamów prenumeratę lub kup prenumeratę w naszy
