Rekonstrukcja warg sromowych mniejszych po ich amputacji, najczęściej będącej powikłaniem po nieprawidłowo wykonanej labioplastyce, staje się możliwa dzięki nowatorskiej technice chirurgicznej wykorzystującej płat rotacyjny z napletka łechtaczki. Metoda ta, łącząca wysoką skuteczność z naturalnym efektem estetycznym, pozwala nie tylko na odbudowę wyglądu okolicy intymnej, ale także na przywrócenie jej funkcji ochronnej i seksualnej.

Artykuł przedstawia szczegóły techniczne zabiegu, jego korzyści oraz potencjalne powikłania, poparte analizą przypadków klinicznych.

Słowa kluczowe: rekonstrukcja warg sromowych mniejszych, płat z napletka łechtaczki, labioplastyka, chirurgia rekonstrukcyjna sromu, płat rotacyjny, powikłania po labioplastyce, estetyka okolic intymnych

Technika chirurgiczna

Płat z napletka łechtaczki jest zwykle przygotowywany jako tzw. płat wyspowy na szypule z tkanki podskórnej (powięzi typu dartos) w okolicy dolnej części napletka i przylegającej części wargi większej. Po odpowiednim wymierzeniu i nacięciu płat pozostaje połączony z podłożem jednym z końców (zapewnia to dopływ krwi przez losowe naczynia podskórne) i zostaje obrócony ku dołowi oraz bocznie – tak, by wypełnić ubytek po usuniętej wardze sromowej mniejszej po tej samej stronie. Długość i kształt płata planuje się tak, aby odtworzona warga miała zbliżony rozmiar do prawidłowej. Zazwyczaj zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub regionalnym, z bardzo atraumatyczną techniką preparacji, by nie uszkodzić delikatnego unaczynienia. Powstały płat przyszywa się w miejscu rekonstrukcji, łącząc go z pozostałościami tkanek w okolicy spoidła tylnego i przedsionka pochwy. Brzegi napletka u podstawy płata mogą zostać częściowo zbliżone szwami, korygując ewentualny nadmiar skóry wokół łechtaczki.

W efekcie końcowym zrekonstruowana warga sromowa mniejsza powstaje z tkanki napletka – ma podobną strukturę, kolor i grubość jak oryginalna tkanka, co jest dużą zaletą estetyczną tej techniki. Co ważne, zastosowanie płata lokalnego pozwala zachować ciągłość anatomiczną w okolicy łechtaczki. Dzięki temu łechtaczka odzyskuje naturalną osłonę od góry i boków, co zapobiega jej nadmiernej ekspozycji i związanym z tym dolegliwościom (otarciom, nadwrażliwości). Płat rotacyjny z napletka – jako tkanka własna pacjentki – zwykle goi się dobrze i z czasem blizny stają się mało widoczne. Doniesienia nie wskazują, aby technika ta powodowała upośledzenie czucia; przeciwnie, zachowane zostają fizjologiczne połączenia tkankowe, co sprzyja zachowaniu funkcji seksualnych. Kluczowym aspektem jest odpowiednie ukrwienie płata – unaczynienie napletka i okolic warg jest na tyle bogate, że nawet losowo utworzone płaty mają duże szanse na pełne przyjęcie. W razie obustronnej amputacji warg sromowych można teoretycznie wykonać płaty z obu stron napletka; w praktyce jednak często rekonstrukcję przeprowadza się etapami lub łączy różne techniki (np. jedną stronę odtwarza się płatem z napletka, a drugą modeluje z resztek tkanek klinowo/Y-V). Decyzja zależy od wielkości napletka, zakresu zniekształceń oraz doświadczenia chirurga.

Korzyści funkcjonalne i estetyczne

Opisywana metoda pozwala na odtworzenie warg sromowych mniejszych z użyciem lokalnej tkanki o podobnych właściwościach, co daje przewagę nad np. przeszczepami skóry. Odtworzone wargi pełnią znów swoją ochronną rolę – osłaniają wejście pochwy i cewkę, zmniejszając skłonność do podrażnień. Powraca też bardziej naturalna anatomia okolicy łechtaczki, co może poprawić komfort pacjentki podczas aktywności fizycznych i seksualnych.

Z punktu widzenia estetycznego, technika ta pozwala uzyskać rezultat bardzo zbliżony do stanu prawidłowego: zrekonstruowane wargi mają odpowiedni kształt i wielkość, napletek łechtaczki nie dominuje już w wyglądzie sromu. Pacjentki często zgłaszają zadowolenie z wyglądu zrekonstruowanej okolicy intymnej. Dzięki zastosowaniu płata o dobrym ukrwieniu ryzyko poważnych komplikacji jest relatywnie niskie, a gojenie przebiega zazwyczaj bezproblemowo.

Potencjalne powikłania

Jak przy każdym zabiegu chirurgicznym, także rekonstrukcja warg sromowych niesie pewne ryzyko powikłań. W dostępnych publikacjach odnotowano jednak, że większość komplikacji po zastosowaniu płata z napletka łechtaczki ma charakter niewielki i można je skutecznie opanować. Do możliwych powikłań należy rozejście się rany w części przypadków, co zwykle goi się przez ziarninowanie lub wymaga drobnej korekty chirurgicznej. Zdarzać się może częściowa martwica płata – najczęściej ograniczona do dystalnej części – spowodowana niedostatecznym ukrwieniem na skutek napięcia lub ucisku; takie przypadki opisywano sporadycznie, a leczenie polegało na oczyszczeniu rany oraz zachowawczym gojeniu, bez utraty całego płata. Ostrzykiwanie dystalnej części płata osoczem bogatopłytkowym skutecznie zapobiega temu powikłaniu. Innymi odnotowanymi powikłaniami były infekcje rany operacyjnej, obrzęk czy przedłużone gojenie. W analizie kilkudziesięciu przypadków wszystkie płaty ostatecznie utrzymały żywotność, nie dochodziło do ich całkowitego obumarcia. Niekiedy konieczne były zabiegi rewizyjne – w serii Altera u 5 pacjentek (na 17 operowanych) wykonano drobne korekty, głównie w celu poprawy symetrii lub blizny, a tylko w 2 przypadkach z powodu komplikacji medycznych. Możliwe jest wystąpienie dolegliwości bólowych lub nadwrażliwości w okolicy blizn, co zwykle ustępuje wraz z dojrzewaniem blizny. Ważne jest także odpowiednie postępowanie pooperacyjne – pacjentkom zaleca się kilkutygodniową abstynencję seksualną, higienę rany oraz unikanie urazów, by zminimalizować ryzyko infekcji i uszkodzenia płata. Ogólnie piśmiennictwo podkreśla, że poważne powikłania są rzadkie, a korzyści z zabiegu przeważają nad niewielkim ryzykiem, jeśli operację przeprowadza doświadczony zespół chirurgiczny.

Rezultaty kliniczne

Dostępne opisy kliniczne sugerują wysoką skuteczność rekonstrukcji w arg sromowych mniejszych z użyciem płatów z napletka łechtaczki. W pionierskiej serii przypadków Alter (2011) przedstawił wyniki 17 pacjentek po „amputacji” warg sromowych, u których wykonano łącznie 24 płaty z napletka. Wszystkie przeszczepy się przyjęły, uzyskując prawidłowe ukrwienie; odnotowano jedynie cztery drobne powikłania (np. miejscowe zakażenie lub częściowe rozejście rany). U około 30% pacjentek przeprowadzono dodatkowe niewielkie korekty dla optymalizacji efektu kosmetycznego, co autor tłumaczył krzywą uczenia – z czasem potrzeba reoperacji malała. Ogólny wniosek z tego badania był bardzo pozytywny: rekonstrukcja ubytków warg sromowych mniejszych po zbyt radykalnej labioplastyce okazała się możliwa i efektywna dzięki zastosowaniu kombinacji technik, zwłaszcza płatów z napletka łechtaczki.

Nowsze doniesienia potwierdzają te obserwacje. W 2024 roku Şahin i wsp. opisali serię 28 pacjentek po zbyt agresywnej labioplastyce typu trim, u których łącznie odtworzono wargi sromowe mniejsze z 49 płatów napletka łechtaczki. We wszystkich przypadkach uzyskano przeżycie płatów; odnotowano kilka powikłań (6 pacjentek, ~21%), w tym jednostkowe przypadki częściowej martwicy, infekcji oraz rozejścia się brzegów rany – wszystkie skutecznie wyleczone zachowawczo lub niewielką interwencją. Nie odnotowano trwałego uszkodzenia funkcji czy czucia. Co istotne, autorzy podkreślili wysoką satysfakcję pacjentek z wyników estetycznych i funkcjonalnych rekonstrukcji. Pacjentki odzyskały bardziej naturalny wygląd sromu, a dolegliwości związane z brakiem warg (ból, dyskomfort) ustąpiły. Tak dobre wyniki uzyskano przy minimalnym odsetku powikłań, co potwierdza bezpieczeństwo opisywanej techniki. W innych publikacjach również wspomina się o skuteczności płata z napletka: np. w przeglądzie dotyczącym chirurgii estetycznej sromu stwierdzono, że metoda ta stanowi wartościową opcję rekonstrukcyjną w przypadku amputacji warg sromowych, choć zaznacza się, że w sytuacji braku wystarczającej tkanki lokalnej rekonstrukcja bywa trudna.

Podsumowując dostępne dane, płat rotacyjny z napletka łechtaczki cechuje się wysokim odsetkiem powodzenia. Zapewnia on odtworzenie warg sromowych mniejszych o wyglądzie i funkcji zbliżonej do naturalnej, z jednocześnie niskim ryzykiem powikłań wymagających reoperacji. Kluczowe wskaźniki – przeżywalność płata, gojenie, zadowolenie pacjentek – wypadają bardzo dobrze w opisywanych seriach klinicznych. Chociaż brakuje jeszcze wieloletnich obserwacji i badań prospektywnych na większą skalę, to obecne wyniki wskazują, że technika ta znacząco poprawia jakość życia pacjentek dotkniętych utratą warg sromowych.

 

Rekonstrukcja warg sromowych mniejszych z wykorzystaniem płata rotacyjnego z napletka łechtaczki jest nowatorską i skuteczną metodą chirurgiczną, pozwalającą odtworzyć utracone struktury sromu po ich amputacji. Technika ta znajduje zastosowanie przede wszystkim u pacjentek po nieudanych labioplastykach lub innych zabiegach, w wyniku których doszło do zniesienia warg wewnętrznych. Operacja polega na przemieszczeniu dobrze unaczynionego fragmentu napletka łechtaczki w miejsce ubytku, co umożliwia uzyskanie nowej wargi sromowej o prawidłowym kształcie, kolorze i funkcji ochronnej. Liczne doniesienia wskazują na wysoki odsetek powodzeń – płaty przyjmują się i goją prawidłowo, przywracając pacjentkom komfort fizyczny i psychiczny. Korzyści płynące z zabiegu obejmują poprawę wyglądu okolic intymnych, ochronę przedsionka pochwy i łechtaczki przed urazami oraz często znaczne polepszenie satysfakcji seksualnej, dzięki eliminacji bólu i podrażnień. Ryzyko powikłań jest stosunkowo niskie, a ewentualne komplikacje (np. częściowe martwice czy dehiscencje) rzadko wpływają na ostateczny wynik rekonstrukcji.

Podkreślić należy, że wykonywanie tego typu zaawansowanych rekonstrukcji wymaga doświadczonego zespołu oraz indywidualnego podejścia do pacjentki. Kluczowe jest właściwe planowanie płata (uwzględniające anatomię łechtaczki i unaczynienie okolicy) oraz staranna technika operacyjna i opieka pooperacyjna. W razie braku możliwości użycia płata z napletka (np. gdy napletek także został usunięty lub jest zbyt mały), dostępne są alternatywne metody – jednak często bardziej złożone i obarczone większym ryzykiem. Płat rotacyjny z napletka łechtaczki stanowi więc cenną opcję rekonstrukcyjną, umożliwiającą skuteczne leczenie pacjentek z defektem warg sromowych mniejszych. Wraz z rosnącym zainteresowaniem labioplastyką warto zwiększać świadomość zarówno możliwości powikłań, jak i istnienia metod naprawczych. Dalsze badania (wieloośrodkowe, z dłuższym okresem obserwacji) są wskazane w celu pełniejszej oceny odległych wyników funkcjonalnych i estetycznych tej techniki oraz optymalizacji protokołów postępowania. Obecnie jednak dostępne dane jednoznacznie przemawiają za skutecznością płata z napletka łechtaczki, dając nadzieję pacjentkom na odzyskanie anatomii i funkcji intymnej nawet po tak drastycznym urazie chirurgicznym, jak amputacja warg sromowych.

PIŚMIENNICTWO: 1. Alter GJ. Labia minora reconstruction using clitoral hood flaps, wedge excisions, and YV advancement flaps. Plast Reconstr Surg. 2011;127 (6): 2356–2363 2. Şahin EA, Ağlamış Ö, Şahin H, et al. Labiaplasty Revision Surgery with Using Clitoral Hood Flap: A Case-Cohort Study. Aesthetic Plast Surg. 2024;48 (2): 4217–4227 3. Belhoste M, et al. Full labia minora reconstruction with labia sharing flap: a case report. Int J Impot Res (Case Report). 2023; [Epub ahead of print] 4. Percec I. Buccal Mucosa Grafts for Reconstruction in Patients With Female Genital Mutilation. Plast Reconstr Surg Glob Open. 2019;7 (8): e2348 5. Goodman MP. The Safe Practice of Female Genital Plastic Surgery. Plast Reconstr Surg Glob Open. 2021;9 (7): e366

 

Autor:

dr n. med. Piotr Kolczewski

Od ponad 30 lat zajmuje się działalności operacyjną w zakresie ginekologii operacyjnej ze szczególnym uwzględnieniem uroginekologii i ginekologii plastycznej. Międzynarodowy wykładowca i trener operacyjny. Współautor książek i nowatorskich publikacji naukowych z zakresu EBD. Założyciel Polskiego Towarzystwa Ginekologii Plastycznej. Właściciel kliniki Esthegyn w Szczecinie. Posiada licencje lekarską UAE i konsultuje pacjentki w Eternal Vitality Clinic w Dubaju.