Praktyki zawodowe i podmioty lecznicze – to nowe nazwy lekarskich praktyk oraz ZOZ-ów. Wszystkie placówki zdrowia będą musiały się ponownie zarejestrować już pod nową formą prawną. Trzeba będzie też zmienić treść umów o pracę ze swoimi pracownikami. Będzie na to 3 miesiące od czasu wejścia ustawy w życie.

W połowie kwietnia została uchwalona nowa ustawa o działalności leczniczej. Ustawa ta zastąpi w momencie wejścia w życie ustawę o zakładach opieki zdrowotnej. A obowiązywać będzie od 1 lipca 2011 roku.

Uporządkowanie nazw

Podstawowym celem nowej ustawy jest uporządkowanie i ujednolicenie form prawnych, w jakich udzielane są świadczenia zdrowotne. Do tej pory pojawiały się różne nazwy ośrodków, w których były prowadzone usługi medyczne. Obecnie można je podzielić na kilka grup: zakłady opieki zdrowotnej – publiczne lub niepubliczne; indywidualne praktyki lekarskie, indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie lub grupowe praktyki lekarskie; indywidualne praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualne specjalistyczne praktyki pielęgniarek, położnych lub grupowe praktyki pielęgniarek, położnych oraz osoby fizyczne wykonujące zawód medyczny, udzielające świadczeń zdrowotnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Ustawa wprowadza i definiuje nowe pojęcia. Pierwsze to działalność lecznicza, czyli podmiot wykonujący działalność leczniczą. Drugie to praktyka zawodowa. Czyli wszystkie obecnie funkcjonujące SPZOZy, ZOZy i NZOZy są w myśl nowej ustawy podmiotami leczniczymi. Z kolei praktyki lekarskie i pielęgniarskie będą nazywane praktykami zawodowymi. Podmioty wykonujące działalność leczniczą (dawne ZOZy) będą miały status przedsiębiorcy.

Bez reklamy

Podmioty wykonujące działalność leczniczą (dawne ZOZy) będą traktowane jako przedsiębiorstwa. W związku z tym będą podlegały pewnym ograniczeniom. Będą miały zakaz reklamowania usług oraz zakaz wykonywania działalności polegającej na świadczeniu usług pogrzebowych oraz ich reklamie. Jednocześnie ustawa nakazuje podanie do publicznej wiadomości informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych w danym ośrodku, jednakże treść i forma tych informacji nie mogą mieć cech reklamy. Ma to służyć zapewnieniu pacjentom obiektywnej i rzetelnej informacji o udzielanych świadczeniach zdrowotnych.

Z kolei ograniczenia wykonywania przez podmiot leczniczy innej działalności gospodarczej, w szczególności zakaz świadczenia i reklamy usług pogrzebowych, ma na celu zapewnienie pacjentom komfortu leczenia i pobytu w szpitalu.

Wspólne praktyki to spółki

Możliwość wykonywania zawodu przez lekarza, lekarza dentystę, pielęgniarkę i położną w przypadku praktyki grupowej będzie możliwa jedynie w formie spółki cywilnej albo spółki partnerskiej. Rozwiązanie to wynika z zasad wykonywania zawodów zaufania publicznego. Wykonywanie zawodu medycznego w ramach praktyki zawodowej nie stanowi prowadzenia podmiotu leczniczego, co pozwoli na uniknięcie praktyki podwójnego wpisywania praktyki lekarskiej w rejestrze praktyk lekarskich (prowadzonego obecnie przez okręgowe izby lekarskie) i w rejestrze zakładów opieki zdrowotnej - jako niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej.

Wedle nowej ustawy podmiotami leczniczymi są przedsiębiorcy we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki budżetowe, instytuty badawcze prowadzące badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk medycznych oraz fundacje i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie przez nie działalności leczniczej, nawet kościoły lub związki wyznaniowe.

Takie rozróżnienie oznacza odejście od koncepcji zakładu opieki zdrowotnej. Zakłady opieki zdrowotnej w obecnym stanie prawnym mają znacząco ograniczoną samodzielność. Szczególnie widoczne jest to w przypadku niepubliczne-go zakładu opieki zdrowotnej, który nie posiada osobowości prawnej i nie występuje jako odrębny podmiot w obrocie prawnym. Ustawa, a w zasadzie dodatkowe rozporządzenie, określa warunki, jakie spełniać powinny podmioty lecznicze oraz praktyki zawodowe, w tym wymagania dla pomieszczeń i urządzeń takich podmiotów – odpowiednio do rodzaju wykonywanej działalności leczniczej. Niestety, to rozporządzenie jeszcze nie zostało wydane.

Ubezpieczenia

Każdy podmiot wykonujący działalność leczniczą powinien ponadto zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, obejmującą szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych. Ustawa zlikwiduje powszechne ubezpieczenie lekarzy i wprowadzi powszechne ubezpieczenie podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Przepis ten wejdzie w życie 1 stycznia 2012. Ubezpieczenie to będzie ważne zarówno na użytek świadczeń komercyjnych, jak i świadczeń dla NFZ. A nie było to takie oczywiste, bo pierwotny projekt ustawy zakładał rozróżnienie tych dwóch ubezpieczeń. Oznaczałoby to konieczność podwójnego ubezpieczenia lekarzy mających prywatne gabinety, w których byłyby wykonywane usługi zarówno prywatne, jak i z NFZ-u. Po zawarciu ubezpieczenia, trzeba o tym fakcie powiadomić w ciągu 7 dni instytucję prowadząca rejestr podmiotów leczniczych.

Rejestr podmiotów u wojewody - Tańsza rejestracja

Wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą podlega opłacie w wysokości 2 % (praktyki zawodowe) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw oraz 10 % – w przypadku podmiotów leczniczych.Za rok 2009 wskaźnik ten wynosił ok. 3325 zł, co oznacza, iż 2% z tej kwoty stanowi kwotę 66 zł, natomiast 10% - kwotę 333 zł.

Obecnie opłata za zarejestrowanie: praktyki lekarskiej wynosi 350 zł – 450 zł, a w przypadku grupowej praktyki lekarskiej 200 zł, pomnożone przez liczbę lekarzy. Z uwagi na fakt, iż ustawa zakłada powstanie nowego, wspólnego dla wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą rejestru, wprowadzone zostały stosowne przepisy przejściowe. Dotychczasowy rejestr zakładów opieki zdrowotnej staje się rejestrem w rozumieniu niniejszej ustawy, a wpisy w rejestrze zakładów opieki zdrowotnej stają się wpisami w nowym rejestrze. Podmiotem prowadzącym rejestr będzie właściwy wojewoda, dlatego też Minister Zdrowia przekaże wojewodom posiadaną dokumentację dotyczącą spraw rejestrowych w zakresie dotychczasowych zadań Ministra Zdrowia.

Natomiast lekarze, pielęgniarki, położne działający jako praktyki zawodowe – dotychczas podlegające wpisowi do rejestrów prowadzonych przez właściwe samorządy zawodowe – będą musieli złożyć wniosek o wpis do rejestru wojewody, zgodnie z nowymi zasadami. Po dokonaniu wpisu, wojewoda powiadomi podmiot prowadzący dotychczasowy rejestr, który na tej podstawie dokona wykreślenia ze swojego rejestru.

Nadzór i kontrola

Ustawa określa uprawnienia kontrolne Ministra Zdrowia, któremu przyznaje prawo do przeprowadzania kontroli wszystkich podmiotów wykonujących działalność leczniczą pod względem zgodności z prawem oraz pod względem medycznym. Minister Zdrowia może zlecić przeprowadzenie kontroli wojewodom, konsultantom krajowym oraz jednostkom organizacyjnym podległym lub nadzorowanym. W zakresie zagadnień związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, ich jakością lub dostępnością Minister Zdrowia może zlecić przeprowadzenie kontroli, między innymi, organom samorządów zawodowych, medycznym towarzystwom naukowym oraz specjalistom z poszczególnych dziedzin medycyny.

W związku z nowymi zasadami prowadzenia rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, samorządy zawodowe utracą posiadane dotychczas uprawnienia w zakresie prowadzenia rejestru praktyk zawodowych. Bezpośrednio związane z prowadzeniem rejestru jest uprawnienie do nadzoru i kontroli nad praktykami zawodowymi.

Konsekwencją wprowadzenia jednolitego rejestru wszystkich podmiotów prowadzących działalność leczniczą (w tym praktyk zawodowych) prowadzonego przez wojewodę jest przekazanie do jego uprawnień także nadzoru i kontroli. Natomiast samorządy zawodowe nadal będą prowadzić rejestry osób wykonujących zawód medyczny (lekarzy, pielęgniarek i położnych), a zatem nie utracą uprawnienia wynikającego z art.17 ust. 1 Konstytucji RP, w myśl którego samorządy zawodowe reprezentują osoby wykonujące zawody zaufania publicznego

i sprawują pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Dodatkowym narzędziem w tym zakresie będzie możliwość przeprowadzenia przez samorządy zawodowe wizytacji w celu oceny wykonywania zawodu przez lekarza, pielęgniarkę lub położną wpisaną do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Przepisy przejściowe

Niezależnie od formy prawnej prowadzenia działalności leczniczej, podmioty ją wykonujące będą podlegały wpisowi do publicznego, jawnego rejestru, w miejsce obecnie funkcjonujących rejestrów prowadzonych odrębnie dla zakładów opieki zdrowotnej przez wojewodów lub Ministra Zdrowia oraz rejestrów praktyk lekarskich lub praktyk pielęgniarek, położnych, prowadzonych przez właściwe organy samorządów zawodowych. - Ujednolicenie rejestru, przy zachowaniu jego jawności, przyczyni się do wzmocnienia praw pacjenta, przez zapewnienie szerszego i łatwiejszego dostępu do informacji o wszystkich podmiotach prowadzących działalność leczniczą – przekonuje ministerstwo zdrowia.

Wpis do rejestru jest konieczny do prowadzenia działalności leczniczej. Wpisów dokonywać się będzie w urzędzie wojewódzkim właściwym dla siedzib podmiotu prowadzącego działalność leczniczą. Jeśli klinika ma kilka fili w różnych województwach, to powinna być wpisana do rejestru województwa, w którym jest główna jej siedziba. Organem odwoławczym w zakresie postępowania rejestrowego będzie Minister Zdrowia. Ustawa zobowiązuje podmioty wykonujące działalność leczniczą do zgłaszania organowi prowadzącemu rejestr wszelkich zmian w zakresie danych objętych rejestrem, a w celu wyegzekwowania tego obowiązku wprowadza sankcję w postaci kary pieniężnej w przypadku jego niedopełnienia.

Maksymalną wysokość kary ustawa określa jako dziesięciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Warunkiem rozpoczęcia działalności jest uzyskanie zaświadczenia o wpisie do tegoż rejestru, wydanego na podstawie wniosku o wpis oraz oświadczenia o spełnieniu warunków wykonywania działalności leczniczej. Organy prowadzące dotychczasowe rejestry praktyk lekarzy, pielęgniarek i położnych będą prowadzić te rejestry na dotychczasowych zasadach do dnia 31 grudnia 2011 r. W tym terminie lekarze oraz pielęgniarki i położne, prowadzący praktyki zawodowe, są zobowiązani do złożenia wniosku o wpisanie do rejestru prowadzonego przez wojewodę. Niedotrzymanie tego terminu powoduje wykreślenie z rejestru. Wnioski o wpisanie do rejestru są w tym przypadku wolne od opłat. Publiczne zakłady opieki zdrowotnej działające na podstawie dotychczasowych przepisów stają się z dniem wejścia w życie ustawy podmiotami leczniczymi, niebędącymi przedsiębiorcami.

Pracownicy tych zakładów stają się pracownikami podmiotów leczniczych, niebędących przedsiębiorcami. Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej w dniu wejścia w życie ustawy stają się automatycznie podmiotami leczniczymi. Umowy o pracę pracowników, zatrudnionych w podmiocie leczniczym w dniu wejścia w życie ustawy, należy dostosować do nowych przepisów (działu III ustawy) w ciągu 3 miesięcy.

Powyższa norma przejściowa obliguje pracodawców do zmiany pod względem formalnoprawnym istniejących umów o pracę, w przypadku gdy ich treść rożni się od przepisów wprowadzonych projektowaną ustawą. Podmiot, wykonujący działalność leczniczą w dniu wejścia w życie ustawy, niespełniający wymagań, będzie zobowiązany dostosować pomieszczenia i urządzenia do tych wymagań do dnia 31 grudnia 2016 r. Z tym, że szczegółowe informacje dotyczące wymagań zawierać będzie rozporządzenie ministra zdrowia, które jeszcze nie zostało opublikowane.

Autor: Piotr Szymański

Działalność lecznicza Lekarz wykonujący działalność leczniczą jako indywidualną praktykę lekarską jest obowiązany spełniać następujące warunki: 1) posiadać prawo wykonywania zawodu; 2) nie może być: a) zawieszony w prawie wykonywania zawodu ani ograniczony w wykonywaniu określonych czynności medycznych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty lub przepisów o izbach lekarskich b) ukarany karą zawieszenia prawa wykonywania zawodu, c) pozbawiony możliwości wykonywania zawodu prawomocnym orzeczeniem środka karnego, czyli zakazu wykonywania zawodu albo zawieszony w wykonywaniu zawodu zastosowanym środkiem zapobiegawczym; 3) dysponować pomieszczeniem, w którym będą udzielane świadczenia zdrowotne, wyposażonym w produkty lecznicze, wyroby medyczne, aparaturę i sprzęt medyczny odpowiedni do rodzaju i zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych oraz posiadać opinię właściwego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej o spełnieniu warunków wymaganych przy udzielaniu określonych świadczeń zdrowotnych, a także świadczeń udzielanych w zakresie określonym w art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857, z późn. zm.4)); 4) uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej; 5) zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej Lekarz wykonujący działalność leczniczą jako indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską powinien posiadać specjalizację w dziedzinie medycyny odpowiadającej rodzajowi i zakresowi wykonywanych świadczeń zdrowotnych.

Podmiot leczniczy jest obowiązany spełniać następujące warunki: 1) posiadać pomieszczenia lub urządzenia, odpowiadające wymaganiom określonym w dodatkowym rozporządzeniu ministra zdrowia (jeszcze nie wydane); 2) stosować wyroby odpowiadające wymaganiom ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. Nr 107, poz. 679); 3) zapewniać udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach; 4) zawrzeć umowę ubezpieczenia: a) odpowiedzialności cywilnej, b) na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – w przypadku podmiotu leczniczego prowadzącego szpital. W celu monitorowania przestrzegania przepisów prawa pracy, kierownik raz na kwartał przekaże Państwowej Inspekcji Pracy oraz właściwym organom samorządu zawodów medycznych informacje o liczbie osób, które wykonują zawód medyczny na podstawie umów cywilnoprawnych albo jako praktykę zawodową, z którą podmiot leczniczy zawarł umowę cywilnoprawną.